Halı Koleksiyonu 4

Hah, dikdörtgen formunda Vı raport özelliği gösteren kompozisyonla düzenlenmiş bir sedir halisidir.

Orta zemin; Göbekte yeralaıı sekiz köşeli yıldız biçimindeki madolyonun iç uzantılarında çiçek motifleri yer almaktadır. Merkezde bulunan sekizgen biçimin her köşesinde dallarla uzatılan simetrik yerleştirilmiş kır çiçeği motifleri bulunmaktadır. Sekiz uzantısı bulunan madalyonun alt ve üst kısımlarında birer, yan uçlara ise ikişer çiçek motifi yerleştirilmiştir. Orta zeminin alt kısmında üç, üst kısmında ise iki tane niş yer almaktadır. Nişlerin

uçları kandil biçimleri ile sonuçlanmaktadır. Alt bölümündeki nişler çiçek, yaprak ve koç boynuzu motifleri ile dolgulanmıştır. Üstte bulunan nişlerin iç kısımlarına serpme çiçek motifleri yerleştirilmiştir.

Bordur; Halının bordürü bir iç sedef bir büyük su ve bir dış sedeften oluşmaktadır. İç sedefte zemin rengi mavidir. Zikzag çizgilerin arasına yerleştirilen iri yaprak motifi bir düz bir ters sıralarla tekrarlanmaktadır.

Büyük suda zemin rengi kırmızıdır. Zikzag çizgilerle kapatılmış dıız çizgilerin oluşturduğu tarak biçimindeki motif yine zikzaglar halinde bağlantısız tekrar edilmektedir. Ara boşluklarda dolgulu baklava dilimi biçimi atlamalı, çiçek motifleri ise serpme olarak tekrar edilmiştir.

Dış sedef turuncu zemindedir. Zikzag çizgiler arasına yerleştirilen papatya çiçekleri düz tekrarlanmıştır.

Halının kenar suyu üçgen ve baklava dilimi biçiminden oluşan düzenli tekrar edilen motiften oluşturulmuştur.

Halı Kompozisyonu 3

Orta Zemin; Orta zeminde bir mihrap ve üç motif yer almaktadır. Mihrap çengellerle sonuçlanan iki adet üçgen biçimi içine yıldız çiçeği motifinin simetrik olarak yerleştirilmesi ile oluşturulmuştur.

Mihrabın altında üç kez tekrar edilen motif çokgen formdadır. Alt ve üstte aynı olan motifin ortasında iri bir çiçek, etrafında simetrik biçiminde yerleştirilen çiçek ve yaprak motifleri ile dolgulanmıştır. Zemin açık yağ yeşilidir.

Ortada yer alan motifte zemin mavidir. Ortasında dört yapraklı bir çiçek motifi yer almaktadır. Etrafında simetrik sistemle yerleştirilmiş çiçek ve yaprak motifleri yer almaktadır.

Bordûr; Halının bordtirü bir iç sedef, büyük su ve iki dış sedeften oluşmaktadır. İç sedefte farklı renklerde iri yaprak motifleri bir düz, bir ters sıralanarak tekrar edilmektedir.

Büyük suyu oluşturan üç motiften birincisi, kenarları çentikli kareler içinde yer alan yıldız çiçeği, dolgulu baklava dilimi biçimlerinden oluşmaktadır.

İkinci motif dört adet üçlü gül yaprağı grubunun kare form içinde birbirine dallarla bağlanması ile oluşturulmuştur.

Üçünçü motifte yine kare form içinde dört adet çiçek motifi dallarla birbirine bağlanmıştır. Bu üç motif atlamalı olarak tekrar edilmektedir.

Dış sedeflerin birincisinde turuncu zemin üzerinde kır çiçeği ve yapraktan oluşan motif düz tekrarlanmaktadır.

İkinci dış sedefte kırık çizgi içinde yer alan kozalak motifleri, bir düz bir ters tekrar sistemi ile sıralanmıştır.

Halının ait kenarında iki sıra halinde üstüste yerleştirilmiş baklava dilimi biçimlerinden oluşan kenar suyu yer almaktadır.

Halı Koleksiyonu 2

Hav: lcm.

: 12 cm.

: 27x30

: Dikey tezgah, kirkit, bıçak, makas kullanılmıştır.

: Atkı, çözgü ve ilme ipliklerinde yün iplik kullanıl­mıştır.

.* Kimyasal boya kullanılmıştır.

; Gördes düğüm tekniği ile düğümlenmiştir.

: Kırmızı, şeker pembe, vişne çürüğü, kanarya sarısı, gece mavisi, açık mavi, lacivert, çimen yeşili, yaprak yeşili, turuncu, açık mor, eflatun, taba, beyaz, siyah renkli iplikler kullanılmıştır.

; Bitkisel Bezeme; karanfil çiçeği, dal yaprak ve to­murcuğu, çiçek ve yaprak motifleri, yıldız çiçeği, kır çiçekleri,

Figürlü Bezeme; koç boynuzu motifi,

Geometrik Bezeme; üçgen, kare, beşgen,

dikdörtgen, eşkenar dörtgen ve baklava dilimi

biçimleri, düz diagonal ve kırık çizgiler,

Nesneli Bezeme; kandil, yıldız biçimleri konu olarak

seçilmiştir.

: Bitkisel bezeme öğeleri naturalist ve anti-naturalist bir yaklaşımla, geometrik birimler ise soyut bir yaklaşımla biçimlendirilmiştir.

: Halı dikdörtgen formda bir sedir halisidir.

Orta Zemin; Halının orta zemini köşe-göbek kompozisyonu ile düzenlenmiştir. Göbekte sekiz köşeli yıldız biçiminde bir motif yer almaktadır. Yıldızın iç uzantılarında birer çiçek motifi yer almaktadır. Tam ortada yer alan çiçek motifinin alt ve üst kısımlarına birer adat lale motifi yerleştirilmiştir.

Köşelikler kısa kenarları tamamen kaplamaktadır. İç kısa kenarlardan göbeğe doğru uzanan basamaklı nişlerin üst kısımlarına birer adet kandil biçimi yerleştirilmiştir. Köşeliklerin iç kısımlarında simetrik olarak koç boynuzu ve çiçek motifleri yer almaktadır. Zemin rengi kırmızı olan halının köşelikleri alt ve üst kısımlarında açık yağ yeşili ve gece mavisi olarak farklılık göstermektedir.

Bordûr; Halının bordürü bir iç sedef, bir büyük su ve iki dış sedeften oluşmaktadır. İç sedef, diagonal sıralanmış basamaklı kare biçimlerinin arasında yıldız çiçeği motifinin düz tekrarlanması ile oluşmuştur.

Büyük su, iki farklı motifin atlamalı tekrarı ile oluşturulmuştur. Motiflerin birinde dört adet çiçek motifi kare formunda dallarla birbirine bağlanmıştır. Diğer motifte ise, ortada bir kır çiçeği motifi, baklava dilimi biçimi içine yerleştirilmiştir. Bu motif dilimli kare biçimi içinde yer almaktadır. Zemin kırmızıdır.

Dış sedeflerin birincisinde diagonal sıralanmış yaprak motiflerine bağlantılı çiçek motifi düzenli tekrarlanmaktadır. Zemin kanarya sarısıdır.

İkinci sedefte ise lacivet zemin üzerinde karanfil çiçeği, yaprak, dal ve tomurcuğundan oluşan motif bir düz, bir ters tekrarlanmaktadır.

Halının kenar suyu üçgen görüntüsü veren zik- zag çizgilerle oluşturulmuştur.

Kısa kenar bordürlerinde beşkenar formu içinde yer alan dal, yaprak ve tomurcuktan oluşan motif düzenli tekrar edilmektedir.

Halı Koleksiyonu 1

Kolleksiyondaki Yeri Kolleksiyona Geliş Biçimi Tarihlendirme Bugünkü Durumu Cinsi Boyutları En Boy

Taban halısı olarak kullanılmaktadır. Satın alınma yolu ile gelmiştir. 27 yıllık İlk hali gibi Yolluk

1.2 5 cm. 3.20cm

Kalite

Kullanılan Araçlar Kullanılan Gereçler

Kullanılan Boyalar Kullanılan Teknikler Kullanılan Renkler

Seçilen Konu

Biçimlendirme Kompozisyon

: İcm. : 14cm. : 27x29

: Dikey tezgah, kirkit, bıçak, makas ile dokunmuştur. Atkı, çözgü ve ilme ipliklerinde yün iplik kullanılmış­tır.

' Kimyasal boya kullanılmıştır. • Gördes düğüm tekniği ile düğümlenmiştir. ¹ Kırmızı, şeker pembe, kanarya sarısı, yavruağzı, açık mavi, boncuk mavi, lacivert, açık yağ yeşili, yeşil, krem, eflatun, kızıl kahve, siyah renkli iplikler kullanılmıştır. ; Bitkisel Bezeme; karanfil çiçeği, dal, yaprak ve to­murcuğu, lale çiçeği, gül yapraklan, dal, çiçek ve yaprak motifleri,

Geometrik Bezeme; üçgen biçimi, zikzag ve düz Çizgi*

Nesneli Bezeme; sekiz köşeli yıldız biçimi konu olarak seçilmiştir.

Natüralist bir yaklaşımla biçimlendirilmiştir. Halı dikdörtgen formda bir yolluktur.

Orta Zemin; Halının orta zemini köşe göbek kompozisyonu ile düzenlenmiştir. Kırmızı zemin üzerine göbekte yer alan madalyon sekiz köşeli yıldız biçimindedir. Madalyonun alt ve üst uzantılarında lale çiçeği yer almaktadır. Yıldız biçiminin iç köşelerine simetrik bir sistemde lale ve karanfil çiçekleri dal ve yaprak motifleri yerleştirilmiştir. Köşeliklerde çeyrek madalyonlar yer almaktadır. Köşelikler farklı renlerde çiçek motifleri ile dolgulanmıştır.

Bordilr; Halının bordürü bir iç sedef bir büyük su ve iki dış sedeften oluşmaktadır. îç sedef açık

mavi zemin üzerine zikzag sıralanmış yaprakların arasında düz tekrarla yerleştirilen çiçek motiflerinin sıralanması ile oluşturulmuştur.

Büyük su, üçlü gruplar halinde dallarla birbirine bağlanan ve kare form içine simetrik yerleştirilen gül yapraklarının düzenli tekrar biçiminde sıralanması ile oluşturulmuştur. Büyük suda zemin kırmızı, yapraklar alternatif renklidir.

Dış sedeflerin birincisinde zemin yavruağzı renklidir. Yaprak, çiçek ve dal ile oluşturulan motif düzenli olarak tekrarlanmaktadır.

İkinci dış sedefte ise karanfil çiçeği yaprak, dal ve tomurcuğundan oluşan motif, bir düz bir ters tekrarla sıralanmaktadır.

Halının kenar suyu zikzag çizgilerin düzenli tekrarı ile üçgen biçimleri görüntüsünü almıştır.

Bordür halının uzun ve kısa kenarlarını çevrelemektedir.

Başarakavak Kasabasında Halıcılık

Araştırma kapsamında yer alan üçünctl yöre olan Başarakavak'ta çalışır durumda tezgah yoktur. Yöresel halı dokumasını bilen birkaç yaşlı kadının dışında kasabada kimse kalmamış, geçmişte oldukça rağbet gören Başarakavak halıcılığı tarihe karışmıştır.

8-10 Yıl kadar önce Halk Eğitim Kursları çerçevesinde halıcılık canlandırılmaya çalışılmış, Isparta-Bünyan tipi halılar ticari amaçla dokunmuş ancak bu çalışmaların devamı getirilememiştir.

Bu yörede hayvanlardan elde edilen yünler yatak, yorgan, yastık yapımında değerlendirilmekte bir kısmı elde eğrilerek çorap yapımında kullanılırken büyük bir çoğunluğu da satılmaktadır.

Yöresel el sanatlarında bile suni ipliklerin tercih edildiği gözlemlenmiştir.

Küçük Muhsine Köyünde Halıcılık

Araştırma kapsamına giren ikinci yöre olan Küçük Muhsine köyünde yün elde etmek amacıyla hayvandan kırkım işlemi Haziran ayında ve senede bir kez yapılmaktadır. Köyde yıkanan yünler önceleri taranırken günümüzde bu işlem dışarda para karşılığı yapılmaktadır. Taranan yünler kirmanlarla eğrilmekte ve ip haline getirilmektedir.

Yörede Istar'da denilen tezgahlar kullanılmaktadır. Bu tezgahların alt ve üst leventlerine yörede iğ denilmektedir. Köyde mevcut tezgah sayısı 10, yılda üretilen halı sayısı 30-50 civarındadır (Bkz. Fotoğraf No: 16).

Eğrileri ipler "Gelep" adı verilen çileler haline getirilerek boyanması için şehre gönderilmektedir. Kullanılan boyalar kimyasaldır.

Çeyizlik halılar için yörede ipler, dokuyucular tarafından doğal boyalarla renklendirilmektedir. Yörede "Çöğen" denilen kök boya kırmızı ve kınalı sarı adı verilen koyu sarı renk elde edilmektedir (Bkz. Fotoğraf No:




Ayrıca sütleğen ve sarmaşık bitkisinden de san renk elde edilmektedir.

Kök boyadan kırmızı renk elde etmek için boya maddesi yıkanıp kurutulduktan sonra ezilerk toz haline getirilmektedir.

10-15 Litre kadar yoğurt suyu içine 250gr. kadar şap ilave edilerek su kaynatılır. Yörede şap "Seğ"' olarak bilinmektedir.

Şapla kaynayan yoğurt suyuna "Gelep" adı verilen çileler atılarak kaynatılmaktadır. Boyanın daha iyi tutması ve renk vermemesi için yapılan bu işleme "Seğleme" "Açılama" denilmektedir.

Seğleme işleminden geçen gelepler daha sonra kurumaya bırakılır.

Ezilen boya Meşe ağacı kabuklarının parçalanarak atıldığı su içinde kaynatılır, lkg. boyada 3'aklaşık lkg. kadar ip renklendirilmektedir.

24 Saat boya içinde bekletilen ip boyadan çıkarıldıktan sonra büyük baş hayvan idrarı içinde birkaç dakika bekletilmektedir. Bu işlem iplerin parlaması için 3'apılm aktadır. Yörede idrar elde etmek için sığır kullanılırken, özellikle camızın idrarı iplere istenmeyen bir görüntü verdiği için tercih edilmemektedir.

Bu işlemden sonra gelepler hemen yıkanarak kurumaya alınmaktadır. Koyu renk için lkg. ipe lkg. kadar boya kullanılırken boya miktarı az tutulursa kınalı sarı denilen koyu sarı renk elde edilmektedir.

Yine yörede sütleğen bitkisinden sarı renk elde edilmektedir. Yıkanan sütleğen bitkisi kaynatılarak ipler bu suyun içinde bekletilmektedir.

Teknik olarak bu yörede de Gördes düğüm tekniği kullanılmaktadır, îlme sıralarından sonra aynı kalınlıkta iki bükümlü iplerin kullanıldığı, iki yada üç sıra argaç atılmaktadır.

Tezgahtan çıkartılan halı, sadece çırpılmakta başka bir işlemden geçirilmemektedir.

Derbent halı tezgahları

Derbent ilçesinde tezgah sayısı 15-20 civarındadır. Bu tezgahlar sipariş üzerine imece usulü ile çalışmaktadırlar. Sanrı a tezgah kullanılmaktadır. Yörede alt ve üst leventlere yuvarlamada denilmektedir. Varan-gelene baskı adı verilmektedir (Bkz. Fotoğraf No: 14).

 

Halı dokumak için ipler halkın kendisi tarafından koyun yününden kırkılarak elde edilmektedir. Yörede bazen bu ipler elde eğrilirken büyük bir çoğunlukla şehre gönderilerek bu işlem dışarda yaptırılmaktadır. îp eğirmek için Kirmen'de denilen kirmanlar kullanılmaktadır (Bkz. Fotoğraf No: 15).

Derbent'te güllümüzde doğal boyacılık yok olmuştur. Belli zamanlarda ilçeye gelen boyacıya getirilen ipler istenilen renklerde boyattırlmaktadır. Kullanılan boyaların tamamı kimyasaldır.

Derbent halılarının tamamı kapalı düğüm yani Gördes düğüm tekniği ile dokunmaktadır.

Derbent'te yöresel halıcılık yok olmaya yüz tutmuştur. Bir dönem yörede halı dokuma kursu açılmış, sipariş üzerine İsparta türü halı dokunmuş ancak bu çalışma kalıcı olmamıştır. Hemen her kadın dokuma bilirken sadece çeyizlik halı dokunmaktadır. Birkaç kişi tarafından da satmak amacıyla halı dokumacılığı yapılmaktadır.

Maliyetinin yüksek, emek ve zamanının çok olması, harcanan emek ve zaman için maddi karşılığının alınamaması bu yörede halıcılığın yok olma sebeblerinden en önemlisidir.

Diğer bir sebeb ise dış pazarda Derbent halılarına olan talebin azlığıdır.

Ayrıca yörede bahar ve yaz aylarında kadın nüfusunun büyük bir bölümünün tarım sektöründe çalışması halı üretimini etkilemektedir.

Derbent Halıcılığı

Araştırma kapsamına giren üçüncü yöre olan Başarakavak'ta 1967 yılında belediye kurulmuştur. Günümüzde kasaba olan Başarakavak yine dağlık bir bölgede yer almaktadır. Ancak tarıma elverişli olan alanların nispeten geniş olması, kavakçılığın gelişmiş olması diğer dağ köylerine

oranla Başarakavak'ı geliştirmiş durumdadır. Yapılaşma daha çok kerpiç olmasına rağmen betonerme binalarda kasabada göze çarpmaktadır. Ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır. Asfalt yol kasabanın girişinde son bulur.

Elektrik, su, haberleşme, kanalizasyon ve ulaşım gibi altyapı hizmetlerinin büyük bir bölümü tamamlanmış durumdadır.

Kasaba'da nüfus 2000 civarındadır ve 350 haneden oluşmaktadır.

İlçede kamu kuruluşu olarak Belediye Binası, Tarım Kredi Kooperatifi bulunmaktadır.

Bir doktor, ebe hemşire ve sağlık memurunun bulunduğu hastanesi, iki öğretmeni olan bir ilkokulu vardır. Halkın büyük bir bölümü okur­yazardır.

Un fabrikası, su değirmeni bulunan köyde mevcut sosyal tesis park ve çeşitli kuruluşların lojmanlarıdır. Kütüphanesi bulunmayan köyde yine sayısız kahvehane vardır.

Diğer yörelere oranla Başarakavak'ta ekonomik gelişme olduğu söylenebilir. Ancak bu yörede de eğitim imkansızlığı ve işsizlik gibi sorunlarla göç yaşanmaktadır.

Derbent Küçük Muhsine ve Başarakavak Yörelerinde Halıcılık 

Derbent İlçesinde Halıcılık

Derbent'te dokumacılık çok eski tarihlere dayanmaktadır. Köyün en yaşlıları bile bu sanatı ananelerinden öğrendiklerini belirtmektedirler. Desen, teknik ve renk nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır.

Derbent'te yapılan dokumalardan biri günümüzde pek yapılmayan ancak geçmişte çok yaygın olduğu bilinen yaklaşık 1.5x2m. ebatlarında, ilmek makas kullanmadan koparılan ve hav yükseklikleri 5-6cm.'yi bulan yatak halılarıdır (Bkz.Fotoğraf No: 10).

Yazın halının tersi, kışın havlı yüzeyi üzerinde yatılarak kullanılan halı yatak işlevinden dolayı bu isimle anılmaktadır.
Çubuklu kilim ismi verilen cicim tekniği ile karışık bir tür kilim yörede dokunmaktadır (Bkz. Fotoğraf No: 11). Yaklaşık 1.5m. olan bu kilimlerin boylan 4m'ye kadar uzanabilmektedir.

Yörede dokunduğu bilinen kendine özgü farklı bir dokuma tekniği ile yapılan battaniyelerede ilçede rastlanmış ancak dokuyucuya ulaşılamadığından teknik olarak bilgi alınamamıştır (Bkz. Fotoğraf No: 12).

 

Ayrıca yörede düz kilim, yük çırpısı adı verilen kilim türlerine heybe, torba, çuval gibi dokumalara da rastlanmıştır.

Bu dokumalar kişisel ihtiyaçlara göre yapılmaktadır.

Derbent halıları ise seccade, taban, yarım taban, yolluk, sedir, duvar, heybe, yastık gibi çeşitlilik gösterirler. Ancak bu halılarda standart bir ölçü belirlenememiştir. Hemen her dokuyucu kendine göre bir ölçü tespit etmektedir.

İlçede mevcut bulunan tezgah sayısı 15-20 civarındadır. Sarma tezgah kullanılmaktadır (Bkz. Fotoğraf No: 13).

Derbent Kasabası Halı Tarihi

Küçük Muhsine köyü Konya ili Selçuklu ilçesine bağlıdır. Konya Beyşehir yolunun 57 km. kuzeye ayrılan yolun 18. km.'sinde yer alır.

Doğusunda; Sulutas, Ulu Muhsine (Bulamas) ve Akpınar köyleri, kuzeyinde; Başarakavak ve Tepeköy, güneyinde; Değirmenköy ve Salallı köyleri yer alır. Dağları Erenler Tepesi, Hacı Haydar Sultan Türbesi, doğusunda yer alan Sivri Dağ ve Şahin Dağı, köyün batısmda yer alan Asbıray Dağıdır.

İçme suyu akarsulardan sağlanır. Batısında yer alan Uluçay, Tepeköy ve Başarakavak çayları, akarsuları arasındadır. Akboğaz çayı ise kurudur. Akarsular yağışla orantılı olarak çoğalır.

Bölge tamamen dağlıktır. Tarım alanı olarak kullanılacak arazi, köyün kendi ihtiyaçlarına karşılayacak kadardır.

Ekilebilen alanlarda buğday, arpa, yulaf, patates ve sebze yetiştirilmektedir. Elma, armut, erik, kayısı gibi meyva ağaçları az sayıda da olsa köyde mevcuttur.

1980 Yılından beri hızlandırılan ağaçlandırma çalışmaları ile bölgede ardıç, meşe, pırnal (karağan) ağaçları çoğalmıştır.

Doğal bitki örtüsü arasında yabani dağ armudu, alıç, kızılcık, gülburmı, dağ eriği sayılabilir. 100 Dönüm kadar kavak ağacı yetiştirilen alan bulunmaktadır. Ayrıca söğüt de yetiştirilen ağaçlar arasındadır.

Ancak toprağın verimsiz olması, sulamanın yapılmaması sağlıklı tarımı engellemektedir.

İklim olarak bozkır iklimi hakimdir. Kışları soğuk ve sert, yazları sıcak ve kurak geçer.

Dağ köyü olması itibariyle haj^vaııcılık önemli bir geçim kaynağıdır. Ancak ağaçlandırma çalışmaları nedeniyle otlaklık alanın azalması hayvan beslenmesini zorlaştırmıştır.

3.000 Civarında koyun, 150-200 adet civarında büyük baş hayvana sahip olan köy, sütünden ve yününden yararlandığı hayvanlardan az da olsa süt ürünlerinden gelir sağlanmaktadır.

Köy doğal mağraların yer aldığı kayalık alan eteğine kurulmuştur. 1800'lü yıllarda bu köye uğrayan Alman Araştırmacı Frederic Sarre şu şekilde söz etmektedir;

Fotoğraf No: 4. Küçük Muhsine Köyünün Genel Görünüşü

"Yaklaşık 200 ev olan yörenin tam ortasında tarlalarla çevrilmiş bir dere akar. Bu arada iki tarafta 100 m. kadar yükseklikte dağlar var. Bu dağların içine büyük bir çoğunlukla mağaralar kazılmış. Orada oturanlar tarafından genelde ahır ya da depo olarak kullanılır. Eskiden bunların bazıları mezar olarak ta kullanılmış oldukları söyleniyor. Mağaraların nerede bitip aynı taşlardan yapılmış evlerin nerede başladığı neredeyse anlaşılmıyor".

Fotoğraf No: S. Küçük Muhsine Köyünün Genel Görünüşü

Başarakavak, Küçük Muhsine köyü ile Derbent ilçesi arasında yer almaktadır. Konya İli Selçuklu İlçesine bağlı kasaba durumundadır.

Doğusunda Tatköy, kuzeydoğusunda Sızma, Batısında Bulamas (Akpmar), kuzeyinde Derbent ve Tepeköy, güneyinde Küçük Muhsine köyü yer almaktadır.

Kasabanm doğusunda yükseklik alan olarak Koç Yaylası, Yüksek Tepe, batısında yer alan Çat Dağı, kuzeyde uzanan Gavur Ketenliği dağları olarak sayılabilir.

İçme suyu akarsulardan sağlanmaktadır. Bölgenin akarsuları Ketenlik Çayı, Tepeköy Çayı, Çeltikönü olarak sayılabilir.

Kasaba dağlık bir bölgede yer almaktadır.

2.000 Dönüm civarında arazide tarım yapılmaktadır. Tarım geçim kaynağı durumundadır. Buğday, arpa, yulaf, nohut, şeker pancarı, fasulye, patates ekimi yapılan ürünlerdir.

Elma ve erik ağaçları yetiştirilirken sanayii ürünü olarak söğüt ve kavak ağaçları da yetiştirilmektedir. Kavakları ile ünlü olan kasaba ismini de buradan almaktadır.

Doğal bitki örtüsü arasında bodur çalılık, dikenli ardıç, kürt çalısı, karaardıç, meşe sayılabilir.

Ormancılık çalışmaları nedeni ile yörede çam, sedir, akasya, badem ağaçları sayısı çoğalmış kasabanın etrafı bu ağaçlarla çevrelenmiştir.

Hayvancılık yine bu yörede önemli geçim kaynağıdır. 300-350 civarında büyük baş hayvan, 1500 civarında küçük baş hayvan sayısı mevcuttur.

 

Daha önce köy, daha sonra kasaba olan, Derbent 09.05.1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla ilçe olmuştur. Girişinde buytlk bir köy durumundadır. Dağlık bölge olmasından dolayı binalaşma çoğunlukla kerpiç ve taş olup oldukça düzensizdir.

Ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır. Yol tamamen asfalttır. İlçenin içinde ise asfalt yok denecek kadar azdır.

Elektrik, su, kanalizasyon gibi alt yapı hizmetlerinin tamamı Derbent'e götürülmüştür. Belediye yetkililerinden alman bilgilere göre Derbent'te alt yapı ve haberleşme sorunu yoktur.

Bugünkü nüfus 6500 olup, ilçe 1270 haneden oluşmaktadır.

İlçede kamu kuruluşu olarak Kaymakamlık ve Belediye Binası, Ziraat Teknisyenliği, Tarım Kredi Kooparatifİ, P.T.T., T.E.K. binası ve dört adet camisi bulunmaktadır.

Sağlık hizmetleri bir doktor, bir ebe ve bir hemşire bulunan Sağlık Ocağından sağlanmaktadır. İlkokul, ortaokul ve bir adet lisesi bulunan Derbent'te halkın %80'i okur-yazardır.

Süt ve süt ürünleri fabrikası bulunan yörede, un ve yem fabrikası yapılması planlanmaktadır.

Derbent'te mevcut sosyal tesisler öğretmen evi, sinema, otel, bir hamam ve çeşitli kuruluşların lojmanlarıdır. Yörede kütüphane yoktur. Ancak kahvehanelerin sayısı küçümsenmeyecek kadardır.

İlçenin en büyük ve gündemdeki sorunu işsizliktir. Halkın büylik bir çoğunluğu Ege ve Marmara Bölgesine göç etmiştir.

Araştırma kapsamına giren ikinci yöre olan, Değirmenköy-Keçi Muhsine olarak bilinen köyün ismi günümüzde Küçük Muheine olarak değiştirilmiştir. Doğal mağaraların bulunduğu kayaların eteğine kurulan köy dağlık bir bölgede yer almaktadır. Yapılaşma düzensiz ve mevcut yapıların tamamı taş ve kerpiçtir. Ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır. Yolun büyük bir kısmı asfalt olup köyün girişinden itibaren stablizedir.

Köye günübirlik ulaşım belediye otobüsleri ile sağlanmaktadır. Altyapı hizmetleri olarak köye elektrik, haberleşme ve içme suyu getirilmiştir. Ancak kanalizasyon sorunu henüz çözülememiştir, kanalizasyon atıkları için kullanılan Uluçay Altınapa Barajına dökülmektedir.

700 Nüfuslu köy 120 haneden oluşmaktadır.

Köyde kamu kuruluşu olarak bir öğretmeni olan bir ilkokul, sağlık görevlisi olmayan bir sağlık ocağı ve iki camii bulunmaktadır.

Sosyal tesisi bulunmayan köydeki tek sosyal yapı köy konağıdır. Günümüzden yüzyıl kadar önce oldukça önemli bir yerleşim birimiyken (Bkz. Fotoğraf No:9) bugün işsizlik, tarım alanının olmaması, eğitim imkansızlığı gibi nedenlerle şehre göç kaçınılmaz olmuş, nüfus azalmıştır.