Halı Uygarlıkları

Sınırsız sayıda uygarlıkların beşiği olan Anadolu'da tek bir şehir, kasaba yada köy yoktur ki, sanatçısı olmasın. Genciyle yaşlısı ile kadınıyla erkeği ile sanaila yoğrulmuş olmasın.

Duyguludur Anadolu insanı, o kadar duyguludur ki; doğayı içinde hisseder duyguları sazından sözünden dökülür. Türkü olur, ağıt olur, gazel olur, ninni olur. İçlidir Anadolu insanı öylesine içlidir ki hisseder acıyı kederi, içinde hapseder, sevincini neşesini paylaşır. Elindeki oyaları toprağındaki çiçekleri gibi açar pıtrak olur, çiğdem olur hercai olur. özlem doludur Anadolu insanı, uzak dağlar ardında gurbet şarkıları söyler. Özlem, bazen anne babaya bazen sılaya bazen dosta bazen yaredir. Toprakla doğayla iç içedir Anadolu insanı, doğayla savaşır, doğayla bütünleşir, doğayla barışır. Emek verir doğaya geceler gündüzler boyunca emeği yeşilde yaşar, yeşilde toplar. Koyunu kuzusu ile yaşar Anadolu insanı, o denli büyüktür ki sevgisi kınalı kuzum diye sever beşikteki yavrusunu. Sanatçıdır Anadolu insanı, o kadar sanatçıdır ki; testisinde, heybesinde beşiğinde, sepetinde, yazmasında, yemenisinde, çorabında, oyasında, bastonunda, kavalında elleri konuşur elleri türkü söyler.

Bir Anadolu halısı ise bir destan gibidir. Tezgahını ağaçtan, ipini koyunundan kuzusundan, boyasını toprağından alır. İlhamını tabiatın

kendisinden.

Anadolu dokumaları içinde halı özel bir yere sahiptir. Köklü geçmişi, zengin çeşidi ile halı hak ettiği yerdedir.

koymak, desen katalogu oluşturarak belgelemek ve sanatsal olan bu çalışmaları bilimsel bir yaklaşımla değerlendirmek amaçlanmıştır.

Yüzlerce yıldan beri süregelen o yöreye mal olmuş, desen, renk, teknik gibi özellikleri gelecek kuşaklara taşımak ve kültür mirasımızı bu yönüyle aktarmak araştırmanın bir başka amacıdır.

Anadolu'da dokuma yaygılarda kullanılan motifler kuşaktan kuşağa geçer. Anonimleşir. Çoğu zaman çıkış noktası tespit edilemez, özgünlüğünü koruyan bu yöreye ait yaygın motifleri ait olduğu yere belgelemek kuşkusuz yapılabilecek en önemli çalışmalardan biridir.

Bu alanda yapılabilecek Anadolu halı atlasına mütevazi bir katkıda bulunmak araştırmanın amaçları arasında sayılabilir.

İlgili yörelerde dokunan halıların her bir türü (örneğin sadece Derbent Sedir Halıları veya Keçi Muhsine Yastıkları gibi) bir yüksek lisans tezini aşacak materyale sahiptir.       Daha sonra yapılacak araştırmalara kaynak olabilecek bu materyalleri tanıtmak yine araştırmanın amaçlarındandır.

Bu araştırma on bölümden oluşmaktadır. Girişte Anadolu Halılarına genel bir bakışla değinilmektedir. Araştırma özetlerinde ulaşılabilen ve halı ile ilgili yayınlar taranarak özetlenmektedir. Tanımların yer aldığı dördüncü bölümde araştırma içinde yer alan terimler tanımlanmaktadır.

Dokuma Sanatı, dokumacılığın tanımı ve dokumacılığın sınıflandırılması ve. dokumacılığın tarihi hakkında genel bilgiler araştırmanın beşinci bölümünde verilmektedir.

Altıncı bölüm genel olarak Türk Halı Sanatı'nın incelendiği bölümdür. Bu bölümde halının tanımı ve sınıflandırılması yapılarak halı yapımında kullanılan araç ve gereçler tanıtılmaya çalışılmıştır. Halıda kullanılan teknikler tanıtılarak çizimleri verilmektedir. Anadolu halılarında görülen bezeme bu bölüm kapsamı içindedir. Aynı bölümde Türk Halı Sanatı'mn tarihi de kısaca özetlenmektedir.

Derbent, Küçük Muhsine ve Başarakavak yöreleri, bu yörelerin tarihi, coğrafik ve sosyal durumları yedinci bölümde tanıtılmaya çalışılmaktadır. Aynı bölümde bu yörede halıcılıkta incelenerek aktarılmaktadır.

Sekizinci bölüm bu yöre halılarından seçilen ve gözlem fişleri ile birlikte fotoğrafların sunulduğu örnekler bölümüdür. Bu bölümde ilgili yöre halılarının gözlenebilir tüm özellikleri irdelenmeye çalışılmaktadır.

Dokuzuncu bölümde araştırma bulgularına ulaşılmakta ve tablolar oluşturularak toplanan veriler ışığında ortalama ve yüzde hesaplan yapılmaktadır.

Araştırma onuncu bölümde sonuçlanarak veriler değerlendirilmekte ve yorumlanmaktadır. Sonuç bölümünde öneriler sunulmaktadır.

Araştırmanın bitiminde, yararlanılan literatür, kaynakça bölümünde yer almaktadır.